So Sánh Tủ Cắt Lọc Sét Và Thiết Bị Cắt Sét Lan Truyền SPD: Nên Chọn Loại Nào?
Trong hệ thống điện hiện đại, việc bảo vệ các thiết bị điện trước nguy cơ do sét lan truyền là vô cùng quan trọng. Hai giải pháp phổ biến nhất hiện nay là tủ cắt lọc sét và thiết bị cắt sét lan truyền (SPD). Vậy hai loại này khác nhau như thế nào? Ứng dụng ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn so sánh chi tiết tủ cắt lọc sét và SPD, từ đó lựa chọn giải pháp phù hợp với nhu cầu của mình.
1. Tủ cắt lọc sét là gì ?
- Tủ cắt lọc sét là là một hệ thống bảo vệ đa cấp, được lắp đặt nối tiếp với phụ tải cần bảo vệ. Đúng như tên gọi, nó không chỉ có chức năng “cắt” những xung sét năng lượng lớn mà còn “lọc” các loại nhiễu tần số cao, đảm bảo nguồn điện cung cấp cho thiết bị là sạch và ổn định nhất có thể. Bao gồm các mô-đun cắt sét (MOV – Metal Oxide Varistor, ESG, TSG, TPMOV, ), bộ lọc thông thấp (LC), và đôi khi cả bộ lọc nhiễu EMI/RFI. Nó được thiết kế để bảo vệ đa cấp (Type 1, Type 2, Type 3) cho hệ thống điện, đặc biệt là các thiết bị điện tử nhạy cảm như máy tính, server, trung tâm dữ liệu.
- Cấu tạo:
- Bảo vệ sơ cấp: Sử dụng mô-đun cắt sét ESG để triệt tiêu xung điện áp cao (dạng sóng 10/350µs hoặc 8/20µs).
- Bảo vệ thứ cấp: Sử dụng mô-đun cắt sét MOV và Bộ lọc thông thấp LC (cuộn cảm và tụ điện) giảm độ dốc và biên độ xung sét, lọc nhiễu tần số cao.
- Vỏ tủ thường đạt chuẩn chống nước và bụi, phù hợp sử dụng cả trong nhà và ngoài trời.
- Vị trí lắp đặt: Thường lắp nối tiếp tại tủ điện chính (MSB, CB tổng ) hoặc tủ phân phối nhánh, phù hợp với hệ thống điện 1 pha hoặc 3 pha.
- Ưu điểm:
- Bảo vệ toàn diện, kết hợp cắt sét và lọc nhiễu, đặc biệt hiệu quả cho các thiết bị điện tử nhạy cảm.
- Khả năng xử lý dòng sét lớn 100kA – 200kA tùy model
- Tích hợp các tính năng như đèn báo trạng thái, bộ đếm sét, và khả năng tự chẩn đoán.
- Phù hợp cho các công trình lớn như trung tâm thương mại, bệnh viện, nhà máy, hoặc data center.
- Nhược điểm:
- Giá thành cao hơn do tích hợp nhiều công nghệ.
- Cần không gian lắp đặt lớn hơn (dạng tủ điện).
- Phức tạp hơn trong việc bảo trì hoặc thay thế mô-đun.
2. Thiết Bị Cắt Sét Lan Truyền (SPD) là gì ?
Thiết bị cắt sét lan truyền, hay còn gọi là SPD (Surge Protective Device), là một thiết bị nhỏ gọn hơn, được lắp đặt song song với hệ thống điện. Nhiệm vụ chính của SPD là tạo ra một con đường thoát an toàn cho dòng sét lan truyền xuống đất, ngăn không cho điện áp tăng vọt đến các thiết bị điện.
Cấu tạo và Nguyên lý hoạt động:
SPD hoạt động như một công tắc nhạy với điện áp.
- Ở điều kiện bình thường: Khi điện áp của mạng lưới ổn định, SPD có nội trở rất cao và gần như “vô hình” đối với mạch điện.
- Khi có xung sét: Điện áp trên đường dây tăng vọt đột ngột, trong một khoảng thời gian cực ngắn (vài nano giây), nội trở của SPD sẽ giảm xuống gần như bằng không. Nó ngay lập tức mở ra một lối đi dễ dàng cho dòng sét chạy qua và tiêu tán xuống hệ thống tiếp địa.
- Khi xung sét qua đi: Điện áp trở lại bình thường, SPD sẽ tự động quay về trạng thái nội trở cao, sẵn sàng cho lần bảo vệ tiếp theo.
Các loại SPD phổ biến được phân loại theo tiêu chuẩn IEC 61643-11:
- Type 1: Lắp ở đầu nguồn, tại tủ điện chính (MSB), nơi có nguy cơ bị sét đánh trực tiếp. Có khả năng thoát dòng sét dạng sóng 10/350µs.
- Type 2: Lắp ở các tủ phân phối (DB), bảo vệ chống lại quá áp lan truyền. Là loại phổ biến nhất, có khả năng thoát dòng sét dạng sóng 8/20µs.
- Type 3: Lắp ngay gần thiết bị nhạy cảm cần bảo vệ (máy tính, server, thiết bị y tế), là lớp bảo vệ cuối cùng.
Ưu điểm:
- Giá thành thấp hơn so với tủ cắt lọc sét.
- Kích thước nhỏ gọn, dễ lắp đặt trong các hệ thống nhỏ như nhà ở, văn phòng.
- Dễ thay thế và bảo trì (đặc biệt với các mô-đun cắm).
- Phù hợp cho các hệ thống điện đơn giản hoặc thiết bị cụ thể (camera, điện thoại, mạng LAN).
Nhược điểm:
- Không tích hợp chức năng lọc nhiễu, nên hiệu quả bảo vệ thiết bị điện tử nhạy cảm thấp hơn.
- Khả năng xử lý dòng sét thường thấp hơn (tối đa 50-100kA tùy model).
- Thường chỉ bảo vệ một cấp (sơ cấp hoặc thứ cấp) thay vì đa cấp.
3. Bảng So Sánh Chi Tiết Tủ Cắt Lọc Sét và Thiết bị cắt sét lan truyền SPD
| Tiêu Chí | Tủ Cắt Lọc Sét | Thiết Bị Cắt Sét Lan Truyền (SPD) |
| Vị trí lắp đặt | Mắc nối tiếp với nguồn điện và tải. | Mắc song song với nguồn điện. |
| Nguyên lý | Cắt xung sét + Lọc nhiễu (Bảo vệ nhiều tầng). | Rẽ nhánh (shunt) dòng sét xuống đất. |
| Phạm vi bảo vệ | Toàn diện: Chống sét lan truyền, quá áp do chuyển mạch, lọc nhiễu tần số cao (EMI/RFI). | Chủ yếu chống quá áp đột ngột (sét lan truyền). Không có chức năng lọc nhiễu. |
| Khả năng chịu tải | Phụ thuộc vào công suất của tủ, phải chọn tủ có dòng tải định mức lớn hơn dòng tải của hệ thống. | Không phụ thuộc vào dòng tải tiêu thụ của hệ thống. |
| Điện áp dư (Up) | Rất thấp, do có nhiều tầng lọc và triệt tiêu. Bảo vệ thiết bị nhạy cảm tốt hơn. | Cao hơn so với tủ cắt lọc sét. |
| Cấu tạo | Phức tạp, gồm nhiều linh kiện: MOV, GDT, Cuộn lọc L, Tụ lọc C, aptomat… trong một vỏ tủ. | Đơn giản, thường là một module chứa MOV, GDT hoặc kết hợp. |
| Chi phí | Cao hơn đáng kể. | Chi phí thấp hơn, linh hoạt theo từng cấp bảo vệ. |
| Ứng dụng tiêu biểu | Trung tâm dữ liệu (Data Center), bệnh viện, phòng thí nghiệm, trạm viễn thông, hệ thống điều khiển công nghiệp. | Nhà ở, văn phòng, tủ điện phân phối, bảo vệ cho các thiết bị không quá nhạy cảm. |
4. Khi Nào Nên Chọn Tủ Cắt Lọc Sét? 🤔
Với khả năng bảo vệ vượt trội và toàn diện, tủ cắt lọc sét là lựa chọn hàng đầu cho các ứng dụng đòi hỏi mức độ an toàn và ổn định nguồn điện cao nhất. Bạn nên ưu tiên sử dụng tủ cắt lọc sét trong các trường hợp sau:
- Bảo vệ các thiết bị cực kỳ nhạy cảm và đắt tiền: Máy chủ, thiết bị lưu trữ, thiết bị y tế (máy MRI, CT scanner), hệ thống điều khiển tự động hóa (PLC), thiết bị phòng thí nghiệm…
- Môi trường có nhiều nhiễu công nghiệp: Các nhà máy, xí nghiệp sử dụng nhiều động cơ công suất lớn, máy hàn, biến tần thường tạo ra nhiễu trên lưới điện. Tủ cắt lọc sét sẽ loại bỏ các nhiễu này, giúp thiết bị điện tử hoạt động chính xác.
- Yêu cầu độ tin cậy và liên tục tuyệt đối: Tại các trung tâm dữ liệu, ngân hàng, đài truyền hình, trạm kiểm soát không lưu, bất kỳ sự cố nào do chất lượng nguồn điện đều có thể gây ra thiệt hại khổng lồ.
- Bảo vệ tổng cho toàn bộ một khu vực quan trọng: Lắp đặt tại đầu nguồn của một tòa nhà, một phân xưởng để đảm bảo toàn bộ các thiết bị bên trong được cấp nguồn sạch.
5. Khi Nào Nên Chọn Thiết Bị Cắt Sét Lan Truyền (SPD)? ✅
Thiết bị cắt sét lan truyền (SPD) là giải pháp bảo vệ kinh tế, linh hoạt và rất hiệu quả trong việc chống lại các xung điện áp cao. SPD là lựa chọn phù hợp cho:
- Bảo vệ cho nhà ở và văn phòng: Lắp đặt SPD Type 2 tại tủ điện tổng của gia đình hoặc văn phòng để bảo vệ các thiết bị phổ thông như TV, tủ lạnh, máy giặt, máy tính cá nhân…
- Bảo vệ theo từng cấp: Xây dựng một hệ thống bảo vệ chống sét nhiều lớp theo tiêu chuẩn quốc tế. Lắp SPD Type 1 ở tủ tổng, Type 2 ở tủ nhánh và Type 3 ngay tại ổ cắm cho các thiết bị quan trọng.
- Ngân sách hạn chế: Khi chi phí là một yếu tố quan trọng, việc lắp đặt SPD sẽ tiết kiệm hơn đáng kể so với tủ cắt lọc sét.
- Bảo vệ cho các đường tín hiệu: Ngoài đường nguồn, các đường truyền dữ liệu (mạng LAN, camera, điện thoại) cũng có thể bị sét lan truyền phá hỏng. SPD chuyên dụng cho đường tín hiệu là giải pháp tối ưu trong trường hợp này.
6. Gợi Ý Lắp Đặt Kết Hợp Hiệu Quả
Trong nhiều trường hợp, việc kết hợp cả tủ cắt lọc sét và SPD đầu cuối là lựa chọn tối ưu. Ví dụ:
- Lắp tủ cắt lọc sét ở đầu nguồn tổng (Type 1+2) để chống sét đánh lan truyền.
- Lắp SPD Type 2 hoặc 3 ở các tủ điện phụ gần thiết bị nhạy cảm (như tủ điều khiển, UPS, server).
Sự kết hợp này sẽ giúp đảm bảo lớp bảo vệ đa tầng, hạn chế tối đa thiệt hại do xung sét lan truyền.
✅ Tư Vấn Mua Tủ Cắt Lọc Sét Và Thiết bị cắt sét lan truyền Chính Hãng
Bạn đang cần tìm tủ cắt lọc sét hoặc SPD chính hãng, chất lượng cao? Hãy liên hệ với Cty DMP, chúng tôi cung cấp:
- Tủ cắt lọc sét lắp sẵn theo yêu cầu
- Thiết bị SPD Type 1, 2, 3 chính hãng: LPI, Prosurge, Erico…..
- Tư vấn kỹ thuật miễn phí – khảo sát tận nơi
- Bảo hành chính hãng – hỗ trợ kỹ thuật 24/7
